به گزارش همشهری آنلاین، تقویم صیادی براساس گاه‌شمار محیطی تعیین شده است که 4 فصل هم دارد؛ شهریماه، زمستان، جووا و گرما. دهه‌ها نیز به این صورت تقسیم‌بندی می‌شود؛ دهی، بیستی، سی‌ای، چهلی، پنجاهی، شصتی، هفتادی، هشتادی، نودی و صدی.
مدیرعامل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم با تایید این موضوع به همشهری می‌گوید: «از گذشته صیادها براساس همین گاه‌شماری فعالیت خود را تنظیم می‌کردند. مردم می‌دانستند که مثلا در چه دهه‌ای باغات و نخلستان‌ها چه میوه‌هایی می‌دهد و می توانند برداشت کنند.»
ایوب زارعی ادامه می‌دهد: «در واقع گاه شمار محیطی به عنوان یک تقویم مهم در هرمزگان همچنان هم فعال است.»
شهریماه
شهریماه نخستین فصل از تقویم محلی سواحل خلیج‌فارس است. به همین دلیل، با شروع شهریماه جشن نوروزی در جای جای این مناطق برگزار می‌شود. زارعی می‌گوید: «آغاز سال جدید با عنوان نوروز دریایی که جشن کهن در جزیره قشم است، برگزار می‌شود.»
مدیرعامل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم عنوان می‌کند: «فصل شهریماه، فصل ثمر درختانی چون نخل حلیلی، نخل برهی، انگور، انبه، لیموترش، هندوانه، خربزه، زیتون، انار، تمبر هندی، پرتغال محلی، توت فرنگی، سبزیجات و... است.»
جالب اینکه در فصل شهریماه ماهیان مختلفی توسط صیادان صید می‌شود. در واقع فصل صید ماهی‌هایی مانند شورد، کاشخ، میگو، کوسه، حلوا سفید و حلوا سیاه، سرخو، سارم، شنگو، تولوت (آهو ماهی)، گلو، شیگ، هامور و ... است.
از 12 شهریور تا 21 شهریور دهه سی فصل شهریماه می‌شود که در حال حاضر تقویم دهه سی شهریماه را نشان می‌دهد. زارعی درباره اینکه چه تغییرات آب و هوایی در این دهه رخ می‌دهد، می‌گوید: «کاهش دمای هوا را داریم و در واقع هوا بهتر می‌شود. صبح‌ها گرم و شرجی است و عصرها باد جنوب غربی داریم و احتمال بارش باران هم وجود دارد.»
پیش از این تاریخ، نوروز دریایی از 28 تیر شروع می‌شود و 5 مرداد هر سال به پایان می‌رسد. در این تقویم روز آخر تیر به نوروز صیاد نامگذاری شده است که در این روز، هیچ‌یک از صیادان قشمی هیچ ماهی و موجود آبزی دیگری را صید نمی‌کنند و از خوردن هرگونه آبزی امتناع می‌کنند.
زمستان
همانطور که از نامش پیداست، فصل زمستان با چله بزرگ و چله کوچک همراه است. مدیرعامل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم می‌گوید: «در این فصل شروع چله بزرگ زمستان اتفاق می‌افتد و با پایان یافتن آن چله کوچک را مردم محلی جشن می‌گیرند. در این فصل بارش‌های زمستانه آغاز می‌شود که با اوج سرما همراه است.»
از میوه‌های این فصل می‌توان به انار، تمبر هندی، نارنج، قارچ، نارنگی، کنار، گوجه و ... اشاره کرد. زارعی درباره اینکه در فصل زمستان چه ماهی‌هایی صید می‌شود، یادآور می‌شود: «فصل صید ماهی‌هایی مانند شیرماهی، سرخو، جهرو، سمان، شهری (گدیر)، راشگو، زرده (دبان)، مرکب(هنکاس)، عسپک یال اسبی، کبوتر، خرچنگ و... است.»
فصل زمستان هم مانند فصل شهریماه 100 روزه است و صیادان، دریانوردان و کشاورزی سواحل خلیج‌فارس با این تقویم روزهای خود را می‌گذرانند.
جووا
جووا فصل تولید مثل جانوران و تخمگذاری اغلب پرندگان بومی است. به گفته مدیرعامل میراث فرهنگی قشم، این فصل احتمال وزش بادهای سهیلی و گاهی کوش و احتمال بارش‌های پراکنده و رگباری همراه است. زارعی می‌گوید: «جووا فصل برداشت عسل بهاری، نارنج، پرتغال محلی، سبزیجات، نارنگی، قارچ، موز و غیره است.»
همچنین در این فصل ماهی‌هایی مانند شورد، کاشخ، گباب (هوور)، شهری(گدیر)، کر(میش ماهی)، حلوا سفید و حلوا سیاه، سرخو، گلو، زرده (دبان)، گر(گور)، شمسک، جهرو، سمان، گووک و... است. او تاکید می‌کند: «فصل جووا 100 روزه است که به طور کلی فصل برداشت به حساب می‌آید.»
گرما
فصل گرما برخلاف 3 فصل دیگر فقط 65 روز است. به گفته زارعی، این فصل با افزایش گرمای هوا همراه است. او می‌گوید: «اوج گرما در این فصل از 19 تیر شروع می‌شود و 7 مرداد به پایان می‌رسد. پس از آن به تدریج بادهای کوش شروع می‌شود و گاهی با تند باد همراه است.» مدیرعامل میراث فرهنگی قشم تاکید می‌کند: «سپس به تدریج هوای شرجی در منطقه غالب می‌شود.»
این فصل زمان برداشت عسل پل چت، گارم زنگی، انگور، انجیر، زیتون، انبه، لیموترش، نخل خصاب، نخل مرداسینگ و... است. همچنین در فصل گرما می‌توان ماهی‌هایی چون شورد، کوسه، سرخو، آهو ماهی، صافی، شنگو، سارم، چمن، جهرو و... صید کرد.
دهی تا صدی
به گفته ایوب زارعی، چهلی تا پایان شصتی فصل گرما و شصتی تا پایان هشتادی فصل زمستان معروف است به ماهی قحطن و صید ماهی در این ایام خیلی کم می‌شود. او اضافه می‌کند: «دهی نیز یعنی وزش باد مشخص است که مثلا از سمت شرق به سمت غرب می‌وزد و مرسوم بود که کشتی‌ها بادبان‌های خود را می‌کشیدند و به سمت آبادان می‌رفتند.»
نظر شما